Son yıllarda “doğal uyku hormonu” olarak pazarlanan melatonin, damla, tablet ve jelibon gibi farklı formlarda kolayca bulunabilir hale geldi. Pek çok kişi, uykuya dalmayı hızlandırdığı için bu ürünleri güvenli bir destek olarak görüyor. Ancak ABD’de yapılan yeni bir araştırma, melatoninin uzun süreli kullanımının düşündürücü sağlık riskleri taşıyabileceğini ortaya koydu.
Amerikan Kalp Derneği’nin (AHA) 2025 Bilimsel Oturumları’nda sunulan geniş kapsamlı çalışmada, düzenli melatonin kullanan kişilerin kalp yetmezliği geliştirme ihtimalinin neredeyse iki kat arttığı görüldü. Ayrıca bu kişilerin hastaneye yatış ve erken ölüm oranlarında da belirgin bir yükseliş tespit edildi.
Melatonin Gerçekte Bir “Uyku Hormonu” Değil: Vücuda Gece Sinyali Veriyor
Melatonin, halk arasında uyku hormonu olarak bilinse de uzmanlara göre daha doğru tanımlama “karanlık hormonu.”
Bu hormon doğrudan uyku getirmez; vücuda karanlığın geldiğini ve dinlenme zamanının başladığını bildirir. Akşam saatlerinde yükselir, biyolojik saatimizi düzenler ve vücudu gece döngüsüne hazırlar.
Telefon ve tablet gibi cihazlardan yayılan mavi ışık, melatonin salgısını baskıladığı için birçok kişi uyku sorunlarını çözmek amacıyla sentetik melatonine yöneliyor. Ancak özellikle uzun süreli kullanımda bu durum geri tepebiliyor.
Dozlar Vücudun Doğal Üretiminin 100 Katına Çıkabiliyor
ABD’de melatonin, reçetesiz satılan en popüler takviyeler arasında yer alıyor. Üstelik ürünler ilaç statüsünde olmadığı için sıkı bir denetim mekanizması bulunmuyor. Aynı markanın farklı partilerinde bile melatonin düzeyleri ciddi oranda değişebiliyor.
Bazı ürünlerde bulunan melatonin miktarı, insan vücudunun gece ürettiği miktarın yüz katına kadar çıkabiliyor.
Yeni Bulgular Ne Diyor? Uzun Süreli Kullanım Kalp İçin Riskli Olabilir
New Yorklu bilim insanlarının 130 binden fazla kronik uykusuzluk hastasının verilerini analiz ettiği araştırma, çarpıcı sonuçlara işaret ediyor:
Kalp yetmezliği riski: %90 artış
Hastaneye yatış oranı: 3,5 kat artış
Erken ölüm riski: 2 kat artış
SUNY Downstate Tıp Merkezi’nden Ekenedilichukwu Nnadi, melatoninin “genellikle güvenli” olarak algılanmasının ciddi bir yanılgı olabileceğini belirterek, uzun süreli kullanımın kalp hastalıkları, kaygı ve depresyon gibi sorunlarla ilişkili olabileceğini vurguluyor.
Columbia Üniversitesi Uyku Merkezi Direktörü Marie-Pierre St-Onge ise melatoninin ABD’de uykusuzluk tedavisi için onaylı bir ilaç olmadığını, buna rağmen bazı doktorların bir yıldan uzun süre reçete etmesinin endişe verici olduğunu söylüyor.
En Büyük Tehlike Çocuklar İçin: Jelibonlardaki Dozlar Çok Yüksek
Son yıllarda sosyal medyada ebeveynler tarafından övülen “melatonin jelibonları” çocuklar arasında hızla yayılıyor. Ancak birçok jelibon 3 mg melatonin içeriyor; bu da çocukların doğal melatonin üretiminin yaklaşık 30 katı.
ABD’de melatonin zehirlenmesi nedeni ile hastaneye başvuran çocukların sayısı keskin bir artış gösterdi. Almanya’da da çocuk doktorları aşırı doz ve sabah sersemliği vakalarının arttığına dikkat çekiyor.
Uzmanlara göre melatonin, çocuklarda bağımlılık eğilimini tetikleyebilir. Düzenli kullanım, vücudun doğal melatonin üretimini baskılayarak uyku düzenini daha da bozabilir.
Uzmanlar Ne Öneriyor? Hormon Yerine Doğal Uyku Ritüelleri
Melatonin vücudun biyolojik dengesine doğrudan müdahale eden bir hormon olduğu için “zararsız destek” olarak görülmemesi gerekiyor. Uzmanlar, özellikle uzun süreli kullanımın risklerinin tam anlaşılmadığını ve melatoninin dikkatle ele alınması gerektiğini belirtiyor.
Çocuklar için tavsiye edilen ise çok daha yalın:
Karanlık, sessizlik, rutin bir uyku saati ve güven veren ritüeller en etkili doğal uyku çözümleri.
Jelibon yerine “iyi geceler öpücüğü”, sıcak bir hikâye ya da gevşeme rutini hem daha güvenli hem de daha sağlıklı bir seçenek olarak öneriliyor.
