Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 20 Ağustos’ta Macaristan’ın başkenti Budapeşte’ye bir ziyaret gerçekleştirecek. Macaristan Başbakanı Victor Orban’ın davetlisi olarak Macaristan’a gidecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Macaristan Milli Günü kutlamalarına katılması öngörülüyor. Türkiye’nin Macaristan’a desteğini gösterme amacı taşıyan bu ziyarette iki ülkeyi ilgilendiren bölgesel ve ikili ilişkilerin değerlendirilmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın temasları kapsamında ele alınacak konuların başında; Ukrayna krizinin çözülmesine ilişkin girişimler, NATO’nun genişlemesine yönelik adımlar, iki ülke arasında ticaretin geliştirilmesi, ekonomik ve kültürel adımların yer alması öngörülüyor.
Görüşme Türkiye’deki seçimlerin ardından Erdoğan ve Orban arasındaki ilk yüz yüze temas olma özelliğini taşıyor. Türkiye’deki seçim sonuçları sonrasında Macaristan Başbakanı Orban “Tanrı’ya şükür Erdoğan kazandı, onun kazanması için çok dua ettim” ifadelerini kullanmıştı. Bu sözlerinde görüşmede gündeme gelmesi bekleniyor.
Aralık 2023’te iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin tesis edilmesinin 100’üncü yıl dönümünün kutlaması planlanıyor. Bu kutlama programın da yine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın temaslarında ele alınacak konuların başında geliyor. 2024 senesi hem Türkiye’de hem de Macaristan’da karşılıklı Kültür Yılı olarak ilan edilmişti.
‘Türkiye ve Macaristan ilişkilerini stratejik ortak seviyesine yükselti’
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Macaristan ziyareti öncesinde iki ülke ilişkilerini Sputnik’e değerlendiren ATA Stratejik Araştırma Merkezi (ATASAM) Koordinatörü ve Macaristan Pecs Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Barış Hasan şunları söyledi:
“Macaristan ile Türkiye arasında üst düzey ziyaretler çok sık yapılıyor. Ve iki ülkenin hükümet başkanları ve yetkilileri sıklıkla bir araya geliyor. Macaristan ile Türkiye geçen Şubat ayından bu yana ilişkilerini stratejik ortak seviyesine yükseltiler. Türkiye ile Macaristan, Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde de ortak. Türkiye ile Macaristan’ın gerek kültürel, gerekse de jeoekonomik anlamda ortaklıkları derinleşiyor. Macaristan, Türkiye açısından herhangi bir Avrupa Birliği ülkesi değil. Türkiye’nin doğrudan ikili stratejik ortağı olan bir ülke ve çıkarların ve tehditlerinin ortaklaştığı bir ülke. Cumhurbaşkanı’nın ziyareti bu açıdan oldukça önemli.”
‘İlişkilerin yüzüncü yılında işbirliği arttı’
Bu yıl iki ülke ilişkilerinin yüzüncü yılının kutlanacağını hatırlatan Hasan, son 10 yılda iki ülke ilişkilerinin daha da arttığına dikkat çekerek “Macaristan Türkiye ile ilişkilere özel bir yakınlık addediliyor. Macaristan açısından da Türkiye herhangi bir güç yada ortak değil. Macaristan açısından da Türkiye kültürel geçmişin üzerine inşa edilmiş ekonomik ve siyasi çıkarların ortaklaştığı bir aktör olarak görünüyor. Macaristan’da Türkiye’ye yönelik çalışmalar, Türkiye’ye yönelik siyasi ve ekonomik yakınlığın gelişmesi bu kültürel ortaklık bilincinin üzerine inşa edildi. Orban hükümetinin Macaristan’da iktidara gelmesi iki ülkeyi özel olarak yakınlaştırdı” değerlendirmesini yaptı.
‘İki ülke bölgesel krizlerden aynı oranda etkileniyor’
Türkiye ve Macaristan’ın bölgesel krizlerden aynı oranda etkilendiğini belirten ATASAM Koordinatörü Dr. Hasan “Karadeniz’de ve Ukrayna’da yaşanan son gelişmeler Türkiye ve Macaristan’ın çıkarlarını ve tehditlerini ortaklaştırdı. Hem Macaristan hem de Türkiye açısından ortak jeopolitik tehditler söz konusu. Macaristan Ukrayna’nın doğrudan komşusu. Ukrayna’da yaşanan istikrarsızlık Macaristan ekonomisini doğrudan vuruyor. Macaristan, Ukrayna üzerinden ticaret yollarının ve enerji yollarının geçiş noktası. Birinci olarak bu olumsuzluk ortaya çıkıyor. İkincisi Macaristan, Rusya’ya enerjide asimetrik olarak bağımlı. Ukrayna krizinde, Macaristan taraf tutma noktasında zorlandığı zaman, Rusya ile ilişkilerinin gerginleşmesi riski ortaya çıkıyor. Bu Macaristan’ın ekonomi ve enerji açısından çıkarına olan bir durum değil. Macaristan Rusya ile ilişkilerinin gerginleşmesini istemiyor. Benzer tehditler Türkiye içinde de geçerli. Ukrayna’da savaşın devam etmesi, Karadeniz’de gerginliğin artması aynı şekilde jeopolitik ve jeoekonomik olarak Türkiye’nin çıkarlarını olumsuz etkileyen bir durum. Dolayısıyla bir tehdit ortaklaşması var. Türkiye ile Macaristan arasında bu durum iki ülkeyi daha da özel bir şekilde birbirine yaklaştırıyor. İkinci olarak çıkar ortaklaşmasında bahsedebiliriz. Macaristan ekonomisinin batıya asimetrik bir bağımlılığı var. Macaristan AB’ye girdikten sonra ciddi anlamda AB’nin büyük aktörlerinin sömürgesi haline gelmiş küçük bir ülke. Ticari ilişkilerini Orban iktidarı ile birlikte çeşitlendirme motivasyonunda olan bir ülke. Türkiye bu noktada Macaristan için ticaretini çeşitlendirebileceği, farklı enerji kaynaklarına ulaşabileceği ana aktör konumunda” ifadelerini kullandı.
‘Macaristan NATO içinde Türkiye çizgisinde hareket ediyor’
NATO içinde Macaristan ile Türkiye’nin benzer tutumlar sergilediğini hatırlatan, Macaristan Pecs Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Barış Hasan “NATO’nun Rusya aleyhine genişlemesine yol açacak, Rusya ile NATO arasında gerginliği artıracak hamlelerden kaçınma politikası izliyor Macaristan. Burada da NATO içinde Türkiye’nin İsveç’e karşı mesafeli duruşundan da güç alıyor. Macaristan Rusya ile ilişkilerini bir dengede tutmak için Türkiye’den güç alarak NATO’da Türkiye çizgisinde hareket ediyor. Nihayete Macaristan’ın küçük bir ülke olarak NATO’nun genişlemesine karşı duracak bir gücü yok. Ancak Rusya ili ilişkilerinde bir gerginlik alanı olmamasına özen göstererek, Türkiye’den de güç alarak NATO’nun genişlemesine karşı duran bir pozisyon alıyor” dedi.
